Albo albo Inteligencja archetypów typy, stereotypy, symbole 4/2005

Pojęcie inteligencji zrobiło furorę na początku XX wieku. Test badający inteligencje, tj. wiedze, pamięć i kilka podstawowych sprawności umysłowych, stał się podstawą diagnozy psychologicznej. Wychowawcy, nauczyciele, psychologowie ulegli testomanii. W dzieciach uzyskujących wysokie wyniki w badaniu testowym upatrywano przyszłych geniuszy, a te, które miały niskie wyniki, uznawano za skazane na porażkę. Badania ilościowe inteligencji były niewątpliwie pewnym postępem w psychologii. Dały lepszy obraz funkcji poznawczych dziecka i dorosłego, uporządkowały myślenie o tzw, niedorozwoju umysłowym, pozwalając na szacunkowe określenie jego głębokości (stopnie niedorozwoju). Ilościowe podejście do badania inteligencji miało też negatywne skutki, zawęziło rozumienie ludzkiej psychiki do funkcji poznawczych. Ślady podejmowanych prób i wiara w odkrycie intelektualnego Einsteina za pomocą testu przeniknęły też do powszechnej świadomości. Testo-mania ogarnęła lud. Dzisiejsze gazety, zwłaszcza różne kąciki porad dla nastolatek i pań, prześcigają się w propozycjach testów, które mają odkryć idealnego partnera, jego dobre i złe strony, po wypełnieniu kilkunastu czy kilkudziesięciu pytań. Rodzice są dumni, kiedy u ich dzieci stwierdza się wysoki iloraz inteligencji (IQ); wysokie IQ nobilituje niejako na całe życie, jak kiedyś tytuł lordowski czy szlachecki.