Czy fatalizm wrogości? Refleksje o stosunkach polsko-niemieckich 1871-1933 - Stanisław Stomma

Podczas długich lat ograniczonej suwerenności po 1945 roku niewiele opublikowano w Polsce książek reprezentujących nurt eseistyki historyczno-politycznej, które w skomplikowanych i obolałych relacjach polsko-niemieckich stanowiły źródło nowych inspiracji dla czytelników i stanowią do dziś świadectwo samodzielnej refleksji historycznej, moralnej, politycznej. Pisane z różnych pozycji światopoglądowych teksty, jak ''Sprawy Polaków'' Edmunda Osmańczyka z 1946 roku, czy ''Dwie ojczyzny - dwa patriotyzmy'' Jana józefa Lipskiego z roku 1981 wniosły więcej ożywczego fermentu do myślenia Polaków o zachodnim sąsiedzie, niż setki gazetowych wstępniaków i enuncjacji ówczesnych polityków. Do takich intelektualnych drogowskazów należy również prezentowana książka Stanisława Stommy. Teksty te w minionej epoce dzieliły wspólny los - zostały przemilczane bądź skazane na niebyt w oficjalnej przestrzeni publicznej.