Distribution Atlas of Bumblebees in Poland - Pawlikowski Tadeusz

Książka stanowi wyczerpujące opracowanie dotyczące zasobów trzmieli na obszarze Polski w ostatnich 150 latach i jest efektem badań w ramach projektu BioCASE z V i VI Programu Ramowego Unii Europejskiej. W bardzo szczegółowy, przejrzysty, a zarazem przystępny sposób Autor przedstawił rozsiedlenie 36 gatunków trzmieli (w tym 9 gatunków trzmielców) na terenie naszego kraju. Dla każdego gatunku opracował przedziały czasowe pojawu w latach od przełomu XIX i XX wieku do 1960 roku, w latach 1961-1980 oraz 1981-2000. Bardzo szczegółowo i wnikliwie podał diagnozę różnicującą gatunki, dane dotyczące bionomii obejmującą preferencję siedlisk, fenologiczny czas pojawu, charakterystykę zoogeograficzną, oraz dane dotyczące ich zagrożenia. Dla wszystkich gatunków podana charakterystyka stanowi syntezę najbardziej aktualnych danych na podstawie najnowszej literatury światowej. W kolejnych rozdziałach monografii Autor wyjaśnił wątpliwości taksonomiczne związane z formami barwnymi dwóch gatunków Bombus lucorum i B. laesus. Za szczególnie cenne uważa się dostarczenie informacji o zmianach w zasobach polskich trzmieli w XX wieku. Spośród ogółu wykazanych gatunków B. fragrans i B. sichelii nie rejestrowano od niemal 80 lat, B. mesomelas - od ponad 40 lat, a B. laesus - od niemal 30 lat. Z kolei B. semenoviellus, jak i B. flavidus notowane są w Polsce dopiero od 1994 roku. Na podstawie rozproszenia stanowisk wszystkich gatunków, w obrębie kwadratów 50 × 50 km, Autor wykazał ścisłą dodatnią korelację pomiędzy wielkością zbadanego obszaru a sumą występujących na nim gatunków trzmieli. Tak kompleksowe zebranie informacji o trzmielach Polski nie miało dotychczas precedensu w polskim piśmiennictwie entomologicznym. Załączone fotografie bardzo dobrej jakości podwyższają przystępność poznawczą tej grupy owadów w obserwacjach terenowych. Również podane ogólne cechy diagnozujące gatunki trzmieli zwiększają walory edukacyjne tekstu monografii. Monograficzne opracowanie atlasu rozmieszczenia trzmieli Polski stanowi wyjatkowo cenną pozycję dla biologów, zoologów, botaników, ekologów, leśników, ogrodników, rolników, studentów na kierunkach przyrodniczych oraz szerokiego grona przyrodników.