Dusza polska i rosyjska (od Adama Mickiewicza i Aleksandra Puszkina do Czesława

Dla redaktora tych tomów 'dusza narodu' - w tym 'dusza polska' i 'dusza rosyjska' - jest oczywiście jedynie mitem, symbolem, kategorią myślenia, przy pomocy której w historii, a niekiedy i współcześnie, próbuje się zinterpretować i uogólnić te zjawiska w danym społeczeństwie, które świadczą o jego 'inności'. Nie proponuję więc zastanawiania się, czy istnieje 'dusza' lub 'duch' narodu, czy istnieje 'mentalność', 'charakter' na­ro­dowy itp., lecz jedynie prześledzenie wypowiedzi tych myślicieli, którzy ową 'inność' narodową - polską i rosyjską - dostrzegali lub dostrzegają. Sam wychodzę z założenia, że każdy kolektyw - w tym 'naród' - jest wtórny w stosunku do jednostki. To 'Ja' jest 'programowane' przez genetykę, ale później również przez kulturę...