Działania komunistycznego aparatu represji wobec środowisk kombatantów wileńskiej AK 1945-1980 - Niwiński Piotr

Pierwsza w polskim piśmiennictwie książka ukazująca działania komunistycznego aparatu represji - Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego i Służby Bezpieczeństwa - wobec jednego ze środowisk kombatanckich - żołnierzy wileńskiej AK. Według UB/SB stanowili oni szczególnie niebezpieczną zbiorowość, którą potraktowano wyjątkowo surowo. To jedyny znany przypadek, aby obywateli narodowości polskiej traktowano jako niebezpieczną grupę, tylko ze względu na miejsce ich urodzenia. Autor charakteryzuje środowisko wileńskie. Przedstawia podejmowane przeciwko niemu działania ''bezpieki'', począwszy od pierwszych prób rozbicia oddziałów partyzanckich mjr. Zygmunta Szendzielarza ''Łupaszki'', poprzez ''Akcję X'', jedno z największych przedsięwzięć represyjnych w Polsce komunistycznej. Prowadzono je także później, w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, a skierowane były przeciw kombatantóm, którzy młodszym generacjom chcieli przekazywać prawdę historyczną. Po 1980 roku dotychczasowe pola działania ''bezpieki'' zmieniły się głównie w stronę podziemia ''solidarnościowego''. Dzięki temu wileńskie środowiska kombatanckie uzyskały dzisiejszą prężność, współorganizując Światowy Związek Żołnierzy AK. W książce wnikliwie zostały ukazane mechanizmy skłócania środowisk kombatanckich przez komunistyczne służby bezpieczeństwa i ich inwigilacja, co miało - w zamyśle ''bezpieki'' - doprowadzić do ich atomizacji.