Noc kryształowa

W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku w Niemczech doszło do
antyżydowskich wystąpień ludności. Bezpośrednim pretekstem do
przeprowadzenia akcji zainicjowanej przez władze partyjne i państwowe
było zabójstwo sekretarza ambasady niemieckiej w Paryżu, Ernsta vom
Ratha, dokonane kilka dni wcześniej przez żydowskiego emigranta z
Niemiec, Herschela Grynszpana.
Spalono lub zdewastowano tysiące synagog, domów i sklepów, a wielu
Żydów straciło życie. Choć akcja miała mieć charakter spontanicznego
ruchu obywatelskiego, uczestniczyły w niej bojówki są oraz członkowie
SS, przy biernej postawie policji i straży pożarnej. Gdy podczas
konferencji prasowej zapytano Goebbelsa o to niezrozumiałe zachowanie
stróżów prawa, ten odpowiedział: ?Nie mogłem wydać naszym policjantom
rozkazu strzelania do Niemców, których w głębi ducha popierałem?.
Brak stanowczej reakcji ze strony innych państw utwierdził przywódców
nazistowskich w przekonaniu, że można bezkarnie opracować ?ostateczne
rozwiązanie kwestii żydowskiej?. Pogrom przeprowadzony w listopadzie
1938 roku wielu historyków uważa za początek Holokaustu.

• author: Martin Gilbert