Nowele i opowiadania - Maria Konopnicka

Niniejszy wybór zawiera dwanaście reprezentatywnych opowiadań z różnych okresów bogatej twórczości autorki. Czytelnik znajdzie tu zarówno utwory noszące jeszcze cechy nowelistyki tendencyjnej, podporządkowanej wyraźnej tezie społecznej (Józik Srokacz, Głupi Franek), jak i najbardziej znane dzieła Konopnickiej, świadczące o jej dojrzałości warsztatowej (Nasza szkapa, Miłosierdzie gminy, Mendel Gdański). Statyczne, reportażowe obrazki (Hanysek, Obrazki więzienne) i studia portretowe (Józefowa) sąsiadują tu z utworami impresyjnymi, operującymi narracją dygresyjno-wspomnieniową (Dym, Banasiowa) i rozbudowanym tłem środowiskowym (Z włamaniem), choć nie zabrakło też miejsca na szczyptę humoru (Marianna w Brazylii). Sportretowane w nich osoby: więźniowie, dzieci, kobiety, Żydzi, robotnicy fabryczni, bogaci właściciele ziemscy - są to zawsze postacie bogate wewnętrznie, skomplikowane i niejednoznaczne, postawione w obliczu nieszczęść czyhających na człowieka.