Ostatnia z rodu. Historia życia Anny Jagiellonki

Pisana w latach 1963-1964 książka przedstawia postać Anny Jagiellonki (1523?1596) na tle dziejów XVI-wiecznej Rzeczypospolitej za pa nowania dwóch ostatnich Jagiellonów. Anna, córka Zygmunta I Starego i Bony, wychowana na renesansowym dworze, zdominowana przez siln ą osobowość matki, ponad dwie trzecie swego długiego żywota spędziła na uboczu historii, będąc świadkiem intryg, walk o reformę pańs twa i Kościoła, sporów o władzę. Dopiero po bezpotomnej śmierci brata, Zygmunta Augusta (1572), spadkobierczyni potężnego rodu, obda rzona tytułem Infantki, wyszła z cienia. Wkroczyła na scenę polityczną jako symbol tradycji Jagiellonów, snuła plany polityczne i ma trymonialne, odegrała istotną rolę w czasie trzech pierwszych bezkrólewi. Po krótkim epizodzie Henryka Walezego szlachta okrzyknęła niemłodą już Annę królową (1575), przeznaczając jej na męża Stefana Batorego. ?Pół wieku przeszło przeżyła na królewskim ustroniu, z anim osiągnęła cel marzeń ? poczuła na ręce węzeł stuły, a ciężar korony na skroniach?.

• author: Paweł Jasienica