Polskie dzieci na tułaczych szlakach 1939-1950 - Janusza Wróbla i Joanny Żelazko (red.)

Wiosną i latem 1942 r. kilkadziesiąt tysięcy polskich cywilów ewakuowano ze Związku Sowieckiego do Iranu. Dzięki determinacji gen. Władysława Andersa wyprowadzono wówczas z 'nieludzkiej ziemi' stalinowskiego imperium 20 tys. polskich dzieci żyjących w nędzy, nękanych chorobami, pozbawionych należytej opieki i dostępu do edukacji. Ich dalszy los znalazł się wtedy w rękach polskiego rządu na uchodźstwie i jego zachodnich sojuszników. Dzięki współpracy kilku rządów i tysięcy ludzi z wielu krajów polskie dzieci i ich opiekunowie znaleźli się w bezpiecznych osiedlach rozrzuconych po całym świecie, od Iranu po Południową Afrykę, od Nowej Zelandii po Meksyk. Doczekać tam mieli końca wojny i upragnionego powrotu do kraju. Niestety, decyzja mocarstw o oddaniu Kresów Wschodnich we władanie Stalina sprawiła, iż większość dzieci pozostała na obczyźnie, a ich niezwykła epopeja na wiele lat pokryta została kurzem zapomnienia.