Pozytywistyczne inne światy

Autorka podejmuje ważną problematykę historycznoliteracką, która do tej pory nie była przedmiotem tak szczegółowych rozpoznań. Publi kacja udowadnia, że dla zrozumienia przemian światopoglądowych i artystycznych epoki zwanej (z wciąż mniejszym przekonaniem) pozytyw izmem kategoria utopii jest niezbędnym narzędziem badawczym. Konwencja utopijna - jak podkreśla autorka - pozwalała także wyjść twór com tamtego czasu poza ograniczenia realizmu, które niejednokrotnie zauważali (przede wszystkim Prus). Na początku epoki utopia ogra niczała możliwości poszukiwań artystycznych, w fazie dojrzałości polskich pozytywistów - perspektywy te właśnie otwierała, zwielokro tniała. Utopia okazywała się też często językiem buntu: z jednej strony wobec zastanej rzeczywistości społecznej czy politycznej, z drugiej - wobec istniejących języków literatury. Rozprawa stanowi wartościową próbę rozpoznania epoki, którą dziś coraz częściej tra ktuje się jako fazę spotkania kultury polskiej z nowoczesnością.

• author: Janina Szcześniak