Śmierć i strajk głodowy członków IRA. Patrioci czy terroryści?

Według encyklopedii PWN patriotyzm jest postawą łączącą przywiązanie i miłość do ojczyzny oraz solidarność z własnym narodem – z szacunkiem dla innych narodów i poszanowaniem ich suwerennych praw. Formułka może i jest ładna, ale jakie to ma przełożenie na rzeczywistość? Czy ludzie uważający się za patriotów są nimi w rzeczywistości? Więzienie Maze, 5 maja 1981 roku. Z głodu umiera tam 27-letni Robert George Sands, autor książki „One day in my life” i lider osadzonych członków IRA, wybrany na posła do Izby Gmin. Jego śmierć nie jest jedyną w tamtym czasie. Oprócz Sandsa, do października śmierć poniosło 9 innych więźniów. Tragedia w więzieniu Maze to efekt ponad 60-dniowego strajku głodowego, którzy podjęli osadzeni członkowie IRA oraz INLA. Nie była to pierwsza głodówka w historii więźniów IRA. Osadzeni po raz pierwszy podjęli strajk głodowy 27 października 1980 roku (stanowisko premiera Wielkiej Brytanii należało wtedy do Margaret Thatcher). 7 członków protestu żądało spełnienia 5 postulatów, które przekazano opinii publicznej.

• Prawo do nienoszenia więziennych uniformów
• Prawo do odmowy pracy na rzecz więzienia
• Prawo do utrzymywania kontaktów z innymi więźniami
• Prawo do organizowania własnych zajęć edukacyjnych i rekreacyjnych
• Prawo do jednego widzenia, jednego listu i jednej paczki w tygodniu

Strajk zakończył się po 52 dniach, 18 grudnia 1980 roku. Władza nie spełniła żądań protestujących, którzy w wyniku głodu byli w ciężkim stanie i znajdowali się w szpitalach. Podjęto decyzję o nowym strajku, którego liderem miał zostać Robert Sands. Drugi protest głodowy rozpoczął się 1 marca 1981 roku. By zwiększyć jego skuteczność zdecydowano, że kolejni strajkujący będą przyłączać się do głodówki stopniowo. Ten sposób miał zapewnić wywieranie stałej presji na władzy i zapobiec śmierci głodujących w tym samym czasie. Strajkujący żądali wtedy między innymi uznania ich za więźniów politycznych. Jednak mimo ich zdeterminowania, rząd brytyjski nie postanowił pójść na ustępstwa. Mijały kolejne dni, a bojownicy byli coraz to słabsi. W tym czasie zmarł poseł Frank Maguire z okręgu Fermanagh/South Tyrone. W związku z potrzebą zorganizowania wyborów uzupełniających, postanowiono umieścić na liście Roberta Sandsa. Był on niezależnym kandydatem, a hasło kampanii brzmiało: „Nie pozwólmy im umrzeć!”. Wyniki wyborów pokazały jak dużym poparciem cieszą się strajkujący członkowie IRA. Robert Sands uzyskał ponad 30 tysięcy głosów i został wybrany posłem. Było to prawdziwym ciosem dla brytyjskiego rządu. By sytuacja sięnie powtórzyła, Izba Gmin przyjęła ustawę, która blokowała więźniom możliwość startowania w wyborach.
Przeczytaj także: Bronie które wpłynęły na historię ludzkości »Po 66 dniach głodówki Robert Sands zmarł. Kondolencje zaczęły napływać z każdej strony świata. Jednocześnie dało się słyszeć głosy potępiające postępowanie brytyjskiego rządu. Na pogrzebie zjawiło się ponad 100 tysięcy osób, a w zamieszkach zginęło kilkanaście ludzi. Jednak władza wciąż nie chciała ustąpić, więc strajk trwał dalej. Umierali kolejni głodujący (łącznie 10 osób), aż protest rozwiązano 3 października. Dużą rolę odniósł w tym irlandzki Kościół. Przez jego namowy, rodziny więźniów, którzy zapadli w śpiączkę, poprosiły więzienne władze o podanie im kroplówek. Strajk stracił więc swój sens i komitet więźniów zdecydował o jego zakończeniu. Historia z więzienia Maze stała się symbolem determinacji i walki w imię wyższych celów. Jej bohaterowie zostali upamiętnieni między innymi w filmie „Głod” z 2008 roku, który uzyskał wiele nagród.
Należy jednak pamiętać, że osadzeni nie przebywali w więzieniu za niewinność, a IRA odpowiada za wiele zamachów terrorystycznych. To wszystko powoduje, że wciąż można dyskutować o tym, czy więźniowie z Maze byli patriotami czy może bandytami.