Tajna misja jezuitów na Podlasiu (1878-1904)

Genezy misji podlaskiej upatrywać należy w historii unii brzeskiej, a szczególnie trudnego okresu, jakim była likwidacja przez władze carskie ostatniej w granicach imperium rosyjskiego diecezji greckokatolickiej pod koniec XIX w. W sumie trwała 26 lat i wzięło w niej udział 18 jezuitów. Niektórzy jedynie krótko przebywali wśród unitów, inni udawali się wielokrotnie w różne strony Podlasia i Lubelszczyzny, odbywając wiele wypraw misyjnych do licznych miejscowości. Dokumenty w liczbie 176 wchodzące w skład obecnej publikacji pochodzą z jezuickich archiwów w Krakowie, Rzymie i Warszawie, gdzie znajduje się najbogatsza spuścizna zgromadzona przez Jana Urbana: wspomnienia, jakie spisywał z myślą o napisaniu historii tajnej misji, relacje i korespondencja misjonarzy. Większość z nich pisała po polsku, nie brak jednak tekstów łacińskich i niemieckich. Zdecydowana mniejsza część korespondencji jest w języku francuskim i włoskim. Dokumenty ułożone są (w miarę możliwości) w porządku chronologicznym, każdy jest starannie opisany (miejsce przechowywania i sygnatura archiwalna), wydane są w języku oryginalnym, zaś umieszczone w notach tłumaczenia dotyczą jedynie niektórych słów lub zwrotów.