Żydzi w powstańczej Warszawie

Jak dotąd tylko nieliczni historycy powstania upominali się o pamięć o wkładzie Żydów w czyn zbrojny walczącej Warszawy. Niewielu autorów poświęcało swoją uwagę tym z nich, którzy znaleźli się wśród ludności cywilnej. Niniejsza książka wypełnia tę lukę. Składa się ona z dwóch zasadniczych części. Pierwsza dotyczy udziału Żydów w walce, druga zaś losu ludności cywilnej w ogarniętej powstaniem Warszawie oraz tych, którzy po kapitulacji zdecydowali się pozostać w gruzach miasta. Obie te perspektywy ?wojskowa? i ?cywilna? choć w wielu miejscach krzyżują się ze sobą, przynoszą odmienne problemy Aby możliwie najwierniej odtworzyć losy Żydów w powstańczej Warszawie autorzy wykorzystali wszelkie dostępne rodzaje źródeł, zarówno ze strony
polskiej, jak i żydowskiej, w wielu miejscach oddając głos swoim
bohaterom, wykorzystując ich wspomnienia, pamiętniki i relacje.

Autorzy zebrali cały rozproszony materiał archiwalny w Polsce i w Izraelu, dotarli do wielu nieznanych dotąd relacji, zgromadzili większość znanej literatury.Zmierzyli się z problemem badawczym, który do tej pory był częściej materią emocjonalengo sporu publicystów niż rozważań naukowców. Powstało dzielo, które uzupełnia obraz (...) Powstania Warszawskiego. Książka pokazuje wielki fenomen społeczny i militarny Powstania Warszawskiego, (...) pokazując, że przez próbę tę przeszli rownież Żydzi, walcząc u boku Polaków.

Książka ta w istocie jest opowieścią nie tylko o zaangażowaniu się Żydów w wielkie narodowe Powstanie, ale w dużej mierze, a może nwet przede wszystkim, o relacjach Polaków i Żydow w czasie dwóch miesięcy lata 1944 r. Autorzy (...) starannie rekonstruują fakty, zbierając rozproszone relacje i dokumenty. Do racji podnoszonych dotąd przez polską historiografię odnoszą się z szacunkiem, choć wykazują też wielkie zrozumienie dla cierpienia żydowskiego. Nie są jednak niewolnikami jednej wizji, nie dają się uwieść opowieściom niektórych ocalonych, weryfikują relacje i zeznania zgodnie z warsztatem historyka i możliwościami chwili.


Z recenzji Janusza Marszalca

• author: Barbara Engelking, Dariusz Libionka